ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ

Η ερμηνεία του Συμβόλου της Πίστεως

«Αμήν» - Η επισφράγιση

Φθάσαμε στο τέλος της ερμηνευτικής προσέγγισης του Συμβόλου της Πίστεως και όπως όλα μέσα στη Λειτουργική τάξη της Εκκλησίας, έτσι και ο όρος της Ορθοδόξου Πίστεώς μας, τελειώνει με την λέξη «Αμήν»· μια λέξη τόσο μικρή και συνηθισμένη, τόσο συχνά επαναλαμβανόμενη, ώστε να μην τής δίδουμε την πρέπουσα σημασία και να τη θεωρούμε ασήμαντη. Αλλά, μόνο ασήμαντη δεν είναι και αυτό θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε στην σημερινή μας ομιλία.

«Η λέξη «Αμήν» είναι εβραϊκή και σημαίνει «πραγματικά, ας γίνει». Απαντάται συχνότατα τόσο στην Παλαιά, όσο και στην Καινή Διαθήκη. Ο Κύριός μας στην αρχή πολλών λόγων Του ξεκινά με τη φράση αμήν, αμήν λέγω υμίν, που σημαίνει «αληθινά σας λέγω» ή «σας διαβεβαιώ». Εκτός από τους Ευαγγελιστές, η λέξη «Αμήν» αναφέρεται, αρκετές φορές, στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, αλλά και στην Αποκάλυψη. Έτσι, λοιπόν, εξαρχής χρησιμοποιήθηκε στη λατρεία της Εκκλησίας το «Αμήν» και μάλιστα όχι μόνο ως απάντηση, αλλά και ως επιβεβαίωση και επικύρωση του λαού στις ευχές του προεστώτος της Συνάξεως».

Το «Αμήν», ως εκ τούτου, είναι η ακροτελεύτια λέξη όλων των προσευχών και των Λειτουργικών πράξεων της Εκκλησίας μας. Οι πράξεις αυτές είναι δοξολογικές του ονόματος του Θεού, το δε περιεχόμενό τους απολήγει πάντοτε και αποσκοπεί στο γεγονός της σωτηρίας. «Έτσι, λοιπόν και το «Αμήν», που τόσο συχνά χρησιμοποιεί η Εκκλησία, υποδηλώνει και αναφέρει και βεβαιώνει την ανθρώπινη συμμετοχή στο έργο της σωτηρίας του. Γιατί όλη τη σωτηρία μας την ενεργεί, την βοηθά και την ολοκληρώνει το Θείον έλεος, αλλά χρειάζεται απαραιτήτως και η προσωπική συμφωνία του ανθρώπου, με το να καταθέτει ολόκληρη την θέλησή του, λέγοντας με επίγνωση το “Αμήν”».

Στην περίπτωση του Συμβόλου της Πίστεως το «Αμήν» είναι επιφώνημα επιβεβαιωτικό, για τα πρώτα άρθρα, που αφορούν στην πίστη των Ορθοδόξων στην Αγία Τριάδα και στο γεγονός της Εκκλησίας και ευκτικό, στα δύο τελευταία άρθρα, που αφορούν στην ομολογία του Βαπτίσματος εις άφεσιν αμαρτιών και στην προσδοκία για την ανάσταση των νεκρών και την αιώνια ζωή. Λέγοντας το «Αμήν» δηλώνουμε την ελεύθερη συμφωνία μας με τα όσα δηλώνουμε ως πίστη και προσδοκία και με αυτό επισφραγίζουμε αυτή τη συμφωνία. Αυτό σημαίνει ότι μετά το «Αμήν» ούτε να προσθέσουμε, ούτε να αφαιρέσουμε μπορούμε το παραμικρό από το Σύμβολο της Πίστεως, το οποίο όρισαν οι Πατέρες των δύο πρώτων Οικουμενικών Συνόδων και ότι μία τέτοια απόπειρα αλλοίωσης του περιεχομένου του συνιστά παραχάραξη της Ορθόδοξης πίστης, που οδηγεί στην αίρεση.

Έχοντας διδαχθεί, έστω και με τρόπο συνοπτικό, αδελφοί μου, το ακριβές περιεχόμενο της Ορθόδοξης Πίστης μας, όπως το κατέγραψε στο γνωστό μας «Πιστεύω» η Θεοκίνητη έμπνευση και γραφίδα των Αγίων Πατέρων και επικύρωσε η συνείδηση της Εκκλησίας μας στους αιώνες, μπορούμε, πλέον, να προσεγγίζουμε τα θέματα της πίστης με πιο ώριμο και αυθεντικό τρόπο, ξεφεύγοντας από τον πειρασμό της επιφανειακής ή εθιμικής θρησκευτικότητας. Γι’ αυτό, από τούδε και στο εξής, η απαγγελία του Συμβόλου της Πίστεως, που πρέπει να γίνεται από όλο το εκκλησίασμα, Κλήρο και λαό, ας γίνεται με την καθαρή και απόλυτη συνείδηση ότι το «Πιστεύω» είναι «το Θείον και ιερότατο και τέλειο, σε όλα, σημείο της ευσέβειάς μας, είναι η ομολογία των Πατέρων, ο όρος της αληθινής πίστεως. Γι’ αυτό ας τον φυλάξουμε στην καρδιά και στα στήθη μας και με την ψυχή και την γλώσσα και τα χείλη, με παρρησία ας το ομολογούμε και ας το φυλάττουμε, μέχρι τέλους, ασάλευτο και ανόθευτο και ακαινοτόμητο, ως μία ιερή παρακαταθήκη των Θεοφρούρητων, Θεοδόξαστων και Θεοκίνητων Πατέρων, ούτως ώστε, με τις πρεσβείες τους και όλων των Αγίων και των Αγγέλων και της Αειπαρθένου Μητρός, της μόνης Παναγίας και αληθινής Θεομήτορος του Σωτήρος ημών και Θεού Ιησού Χριστού, ως δώρο καθαρό την καλή αυτή ομολογία να προσφέρουμε στη πάνσεπτη Τριάδα και να ελευθερωθούμε της αιωνίου κολάσεως και ν’ απολαύσουμε την αιώνια, συν Χριστώ, Θεία Βασιλεία και δόξα, δοξάζοντες αιωνίως Αυτόν τον Μονογενή Υιόν του Θεού, του ζώντος, συν τω προαιωνίω αυτού Πατρί και τω Παναγίω Πνεύματι. ΑΜΗΝ».