ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ

Η ερµηνεία του Συµβόλου της Πίστεως - Περιεχόµενο

Ήδη, από την προηγούµενη Κυριακή, αγαπητοί µου αδελφοί, εξετάζουµε το ιστορικό πλαίσιο µέσα στο οποίο διαµορφώθηκε το Σύµβολο της Πίστεως από τις δύο πρώτες Οικουµενικές Συνόδους. Ήταν η εποχή κατά την οποία κατέστη επιτακτική η ανάγκη οριοθέτησης της πίστεως, προκειµένου να διαφυλαχτεί από τον κίνδυνο των αιρετικών. Οι αιρετικοί, εκµεταλλευόµενοι την ανυπαρξία επισήµου ∆ογµατικής Θεολογίας, όσο και τα επιπόλαια κίνητρα της κοσµικής εξουσίας, εύρισκαν ελεύθερο χώρο να διατυπώσουν τις αιρετικές δοξασίες τους, προκαλώντας σύγχυση στα µέλη της Εκκλησίας και προσβάλλοντας ανοικτά την ενότητά Της. Η Εκκλησία, έχοντας ακλόνητη την αντίληψη ότι δεν αρκεί απλώς να πιστεύει κανείς για να σωθεί, αλλά πρέπει να πιστεύει Ορθοδόξως, πολέµησε, µε όλες τις πνευµατικές Της δυνάµεις, τις αιρετικές διδασκαλίες και οριοθέτησε την δογµατική Της πίστη, διαµορφώνοντας το Σύµβολο της Πίστεως.

Η Εκκλησία στάθηκε και στέκεται διαρκώς µε ιδιαίτερη αγάπη και επιείκεια απέναντι στους αµαρτωλούς, οι οποίοι δεν αποκλείονται από την σωτηρία, εφόσον ακολουθήσουν την οδό της µετανοίας. Αναγνωρίζει τον θεραπευτικό Της ρόλο και προσφέρεται στον κόσµο για την σωτηρία του. Την ίδια στιγµή, όµως, επιδεικνύει αυστηρή και αµετακίνητη στάση έναντι των αιρετικών, αναγνωρίζοντας στα πρόσωπά τους «τους βαρείς λύκους» για τους οποίους οµιλεί ο Απόστολος Παύλος, που αποσκοπούν στον πνευµατικό θάνατο του ποιµνίου Της. Η Εκκλησία διδάσκει ότι ο αιρετικός άνθρωπος θέτει εαυτόν εκτός των τειχών, άρα οδηγείται µαθηµατικά στην απώλεια. Γι’ αυτό φρόντισε, ήδη από τον 4ο αιώνα, να διαµορφώσει το ασφαλές εκείνο πλαίσιο της πίστεως, έξω από το οποίο η προοπτική της σωτηρίας καθίσταται επισφαλής. «Όποιος ξεπερνά αυτά τα όρια και εισάγει καινά δαιµόνια και πιστεύει διαφορετικά από ό,τι επίστευσαν οι Άγιοι Απόστολοι και όλη η διαµέσου των αιώνων Εκκλησία, αυτός, κατά τον λόγο του Αποστόλου Παύλου, είναι «ανάθεµα», δηλ. είναι πια χωρισµένος από τους σωζόµενους, γίνεται κατάρα και αποπέµπεται από τη µάνδρα του Χριστού».

Το ασφαλές αυτό πλαίσιο της πίστεως συµπυκνώνεται στο Σύµβολο της Πίστεως, το οποίο αποτελείται από δώδεκα άρθρα. Τα επτά πρώτα διαµορφώθηκαν από την Α΄ Οικουµενική Σύνοδο, της Νικαίας και τα επόµενα πέντε από την Β΄, της Κων/λεως. Με εναργέστατο τρόπο ο Μακαριστός Ποιµενάρχης µας, Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, µάς οµιλεί για το περιεχόµενό του: «Αν θα ήθελα να σας παρουσιάσω σύντοµα το περιεχόµενο του «Συµβόλου» µας, θα έλεγα ότι περιλαµβάνει παν ό,τι είµεθα υποχρεωµένοι να πιστεύουµε και να ζούµε. Το περιλαµβάνει µε κάθε δυνατή συντοµία, αλλά χωρίς κενά και παραλείψεις. Γι’ αυτό και η Εκκλησία µας το χρησιµοποιεί πολλάκις. Με την είσοδόν µας στην Εκκλησία, δηλ. µε το Βάπτισµά µας, το απαγγέλλουµε. Στη Θεία Λειτουργία, επίσης, γιατί έτσι εγγυώµεθα την Ορθόδοξη πίστη µας και την ενότητά µας. Στην πρωινή και βραδυνή προσευχή µας το ξαναλέµε. Και δεν πρέπει κανείς να κουράζεται να το λέει, γιατί έτσι, µε το να το απαγγέλλει, κάνει την οµολογία της πίστεώς του και δείχνει την ταυτότητά του. Λέγοντας το «Πιστεύω» αποδεχόµαστε όλη την Πατερική µας Παράδοση, γνωρίζουµε τί πιστεύουµε, προφυλασσόµαστε από την πλάνη, έχουµε την συνείδηση της πανορθοδόξου ενότητος. Τα γνωρίσµατά του είναι ότι εγράφη στην Ελληνική µας γλώσσα, το συνέταξαν Έλληνες Πατέρες, συνεγράφη στην Ανατολή, είναι ευκολοµνηµόνευτο και τέλειο από κάθε άποψη. Όποιος το γνωρίζει, γνωρίζει όλη τη δογµατική διδασκαλία της Εκκλησίας µας. Καθένας πρέπει να το µάθει. Είναι γραµµένο σε προσωπικό τόνο. «Πιστεύω», λέει ο καθένας µας, γιατί η πίστη και η οµολογία της είναι προσωπική υπόθεση. ∆εν µπορώ εγώ να οµολογήσω πίστη για σένα, ούτε εσύ για µένα. Ο καθένας για τον εαυτό του. Και όσοι πιστεύουµε την ίδια πίστη και την ζούµε µε τον ίδιο τρόπο, είµαστε ενωµένοι και αδελφοί. Αυτό επιδιώκει και αυτό κατορθώνει η Αγία Εκκλησία µας και πρέπει να Της είµαστε ευγνώµονες».

Στα ενδότερα αυτής της υπερπολύτιµης πνευµατικής παρακαταθήκης, που κληροδότησαν στην Εκκλησία και στον καθένα µας προσωπικά οι Άγιοι Πατέρες της πίστεως, θα εισέλθουµε, συν Θεώ, αδελφοί µου, από την επόµενη Κυριακή, ερµηνεύοντας λεπτοµερώς κάθε σηµείο του Συµβόλου της Πίστεως, το οποίο, όπως θα δούµε, είναι θεµελιωµένο επακριβώς στην Αγία Γραφή. ΑΜΗΝ!