Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ


ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ
(Ματθ. α΄, 1-25)
Το πρώτο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου που ακούσαμε σήμερα, Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως, περιλαμβάνει δύο ενότητες. Στην πρώτη, την εκτενέστερη, μας παρουσιάζει τη γενεαλογία του Χριστού, από τον Αβραάμ μέχρι τον Δαβίδ και τέλος μέχρι τον Ιωσήφ, τον μνήστορα της Παναγίας. Μέσα από αυτή την απαρίθμηση των προπατόρων του Ιησού, ο ευαγγελιστής Ματθαίος θέλει να μας δείξει ότι πρώτον, ο Χριστός είναι όντως ένα υπαρκτό πρόσωπο της ιστορίας, δίνοντας με τον τρόπο αυτό την δέουσα απάντηση σε όλους εκείνους που κατά καιρούς αμφισβήτησαν ή αμφισβητούν την ιστορικότητα του Ιησού. Δεύτερον, ότι όντως είναι υιός του Δαβίδ, καθότι σύμφωνα με τις υποσχέσεις του Θεού όπως αυτές εκφράστηκαν στις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, η σωτηρία του κόσμου και η λύτρωση επρόκειτο να προέλθει «εκ σπέρματος Δαυίδ». Και τρίτο, κάνοντας εκτενή αναφορά μέχρι τον Αβραάμ, για να δείξει ότι η γέννηση του Χριστού αποτελεί την κατάληξη του μακραίωνου σχεδίου του Θεού και της προετοιμασίας του ανθρώπινου γένους για τη σωτηρία και τη λύτρωση του κόσμου.
Στη δεύτερη ενότητα, ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας αναφέρει εν συντομία τα γεγονότα σχετικά με τη γέννηση του Χριστού. Όντας ακόμα μνηστευμένος ο Ιωσήφ με την Παναγία, πριν δηλαδή κατοικήσουν μαζί, αντιλήφθηκε ότι η Μαρία ήταν έγκυος. Σκέψεις και αμφιβολίες τον περικύκλωσαν, και σκέφτηκε κρυφά να τη διώξει σε τόπο μακρινό. Τότε Άγγελος Κυρίου του παρουσιάστηκε και του είπε να μη διστάσει να πάρει ως σύζυγό του την Παναγία, γιατί το παιδί που κυοφορεί είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος και ότι το αγόρι που θα γεννηθεί είναι εκείνος που θα φέρει τη σωτηρία στον κόσμο από τα δεσμά της αμαρτίας. Έτσι ο Ιωσήφ παρέλαβε την Μαρία, και στη συνέχεια γεννήθηκε το παιδί που ο Ιωσήφ του έδωσε το όνομα Ιησούς, σύμφωνα με την εντολή του Αγγέλου.
Ο Ματθαίος παρεμβάλλει και ένα σχόλιο στη διήγησή του. Όλο αυτό έγινε, μας λέει, δηλαδή ο τρόπος της γενεαλογίας και η γέννηση του Χριστού από την Παρθένο Μαρία, ώστε να εκπληρωθεί η προφητεία διά στόματος του προφήτη Ησαΐα ότι ιδού, η παρθένος θα κυοφορήσει και θα γεννήσει υιό και θα καλέσουν το όνομά του Εμμανουήλ, που σημαίνει ο Θεός είναι μαζί μας.
Η γέννηση δηλαδή του Χριστού δε σηματοδοτεί απλά τη λύτρωση του ανθρώπου από την αμαρτία, αλλά την παρουσία του Θεού του ίδιου ανάμεσά μας. Η γέννηση του Χριστού και η επί γης παρουσία Του δεν αποτελεί απλά την απαρχή της αποκατάστασης της ανυπακοής των πρωτοπλάστων, που τους οδήγησε έξω από τον Παράδεισο, αλλά επίσης την αποκατάσταση της κοινωνίας και πάλι του ανθρώπου με το Θεό. Ο Μέγας Αθανάσιος μας λέει ότι μετά το προπατορικό αμάρτημα δεν αρκούσε απλά μια συγνώμη εκ μέρους των πρωτοπλάστων για να διορθωθεί το λάθος που έγινε. Ακόμα δηλαδή και αν ο Αδάμ και η Εύα είχαν ζητήσει συγνώμη από το Θεό, πάλι θα ήταν απαραίτητη η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, για να αποκατασταθεί η διαρραγείσα κοινωνία. Ίσως να απαιτούσε λιγότερο χρόνο, αλλά πάλι ο Χριστός έπρεπε να γεννηθεί. Και τούτο, επειδή πέρα από τη συγχώρεση εκ μέρους του Θεού, την οποία θα λέγαμε ότι ως φιλάνθρωπος είχε δώσει από μόνος Του στον άνθρωπο, έπρεπε και ο ίδιος ο άνθρωπος να κινηθεί προς την κατεύθυνση του Θεού, να Τον ανακαλύψει και πάλι, πέρα και πίσω από τα ανθρώπινα πάθη και τις κακίες που σκιάζουν την ανθρώπινη καρδιά.
Αυτό είναι και το μεγαλύτερο νόημα της γέννησης του Χριστού. Ένας νέος άνθρωπος, ξένος από την κακία του κόσμου, ξένος από κάθε αμαρτία, τέλειος κατά πάντα, γεννημένος με τρόπο όχι φυσιολογικό αλλά δημιουργημένος από τον Θεό, εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της παρθένου, έρχεται στον κόσμο για να οδηγήσει τον κάθε άνθρωπο στο δρόμο της επιστροφής στην αγάπη και την κοινωνία του Θεού. Και ως Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού, να μας διδάξει την Αλήθεια, τη Ζωή, το θέλημα του Θεού, την αγάπη, την καταλαγή και τη συμφιλίωση όχι μόνο του Θεού με τον άνθρωπο, αλλά και των ανθρώπων μεταξύ τους.
Από τότε έχουν περάσει δυο χιλιετίες. Και ίσως αναλογιστεί κανείς ότι τελικά τίποτα δεν άλλαξε στον κόσμο. Ότι η κακία του κόσμου δεν έχει εκλείψει, ότι τίποτα δεν έχει διορθωθεί. Αυτό όμως δεν οφείλεται στο Θεό, αλλά στον άνθρωπο. Όπως τότε, στην ταπεινή Βηθλεέμ, άλλοι αναγνώρισαν στο πρόσωπο του μικρού Ιησού τον Βασιλέα της κτίσεως και Θεό και Τον προσεκύνησαν, και άλλοι αδιαφόρησαν ή επιχείρησαν ακόμα και να τον φονεύσουν, όπως αργότερα άλλοι ασπάστηκαν το κήρυγμά Του και άλλοι Τον σταύρωσαν, έτσι γίνεται και θα γίνεται πάντα. Ο Χριστός ήλθε στη γη όχι για να μας αναγκάσει αλλά για να μας καλέσει σε κοινωνία με το Θεό, για να μας δείξει το δρόμο, για να μας διδάξει την Αλήθεια. Στη δική μας προαίρεση έγκειται να Τον ακολουθήσουμε και να Τον εντάξουμε στη ζωή μας και στην πορεία μας στον κόσμο. Σε λίγες μέρες θα εορτάσουμε και πάλι τη Γέννησή Του, με χαρές, με δώρα, με ύμνους και τραγούδια. Είθε αυτή η χαρά να μην είναι επιφανειακή, αλλά να μεταμορφωθεί σε μια κοσμογονία, πρώτα μέσα στις καρδιές μας και μετά για ολόκληρο τον κόσμο.
π. Χερουβείμ Βελέτζας

Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2010

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ ΛΟΥΚΑ - Η παραβολή του Μεγάλου Δείπνου


ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ ΛΟΥΚΑ 
(Λουκά ιδ΄, 16-24)


Η παραβολή του μεγάλου δείπνου που ακούσαμε στη σημερινή Θεία Λειτουργία είναι λίγο - πολύ σε όλους γνωστή. Ένας άνθρωπος κάλεσε κόσμο πολύ στο δείπνο που ετοίμασε, αλλά όταν ήρθε η ώρα και έστειλε τον υπηρέτη του να τους ειδοποιήσει πως όλα ήταν έτοιμα, άρχισαν ο ένας μετά τον άλλο να αρνούνται την πρόσκληση, προφασιζόμενοι διάφορες αφορμές. Ο ένας είπε ότι αγόρασε ένα χωράφι, και πρέπει να πάει να το δει, ο άλλος ότι αγόρασε πέντε ζευγάρια βόδια και πρέπει να πάει να τα δοκιμάσει, κι ένας τρίτος ότι παντρεύτηκε, και όλοι τους παρακαλούν τον οικοδεσπότη να τους συγχωρήσει για την απουσία τους. Και τότε θύμωσε ο οικοδεσπότης, μας λέει ο Χριστός, και έστειλε το δούλο του να καλέσει από τους δρόμους και τις πλατείες τους φτωχούς, τους ανάπηρους και τους τυφλούς. Και σαν είδε ότι ακόμα υπήρχε χώρος, τον έστειλε ξανά, λέγοντάς του να ψάξει περισσότερο και να βρει τους ενδεείς και αν είναι ανάγκη να τους πείσει να έλθουν, μιας που τελικά κανένας από όσους είχαν αρχικά κληθεί δεν πρόκειται να συμμετάσχει στο δείπνο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Χριστός παρομοιάζει τη Βασιλεία του Θεού με δείπνο, με τράπεζα εορταστική στην οποία καλεί τους φίλους Του και όλοι μαζί γεύονται την κοινωνία με το Θεό. Η σημερινή όμως παραβολή διαφέρει αρκετά από τις άλλες, όπου ο Κύριος τονίζει την ανάγκη της σωστής προετοιμασίας εκ μέρους μας, προκειμένου να συμμετάσχουμε στη Βασιλεία του Θεού. Γι’ αυτό και θυμόμαστε ότι δεν έγινε δεκτός εκείνος που δεν είχε «ένδυμα γάμου», εκείνος δηλαδή που δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένος. Εδώ όμως βλέπουμε να καλεί ο οικοδεσπότης τους φτωχούς, τους ρακένδυτους, τους ταλαιπωρημένους, χωρίς να δίνει σημασία ούτε στην εμφάνιση ούτε στην ενδυμασία τους. Δεν πρόκειται όμως για αντίφαση, αλλά για αναφορά του Χριστού σε διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, σε αυτούς που έχουν κληθεί στη Βασιλεία Του και σε εκείνους που αγνοούν ακόμα και την ύπαρξη του αληθινού Θεού.
Οι προσκεκλημένοι της σημερινής παραβολής είναι όλοι εκείνοι που έχουν γνώση του Θεού, που έχουν ακούσει το Ευαγγέλιο και καλούνται από το Χριστό να συμμετάσχουν στην αλήθεια της κοινωνίας μαζί Του. Εξέπεσαν ωστόσο, εξαιτίας του ασθενούς τους λογισμού και της προσκολλήσεώς τους στα υλικά και βιοτικά πράγματα. Αυτοί που είπαν «αγρόν ηγόρασα» είναι εκείνοι που απασχολούν τη διάνοιά τους με άλλες σκέψεις και κοσμοθεωρίες, παραιτούμενοι από τη μελέτη του λόγου του Θεού και της αληθινής Ζωής. Εκείνοι που αγόρασαν τα βόδια είναι που ασχολούνται με τις βιοτικές μέριμνες και καταναλώνουν σε αυτές όλο τους το ενδιαφέρον και την ενεργητικότητα, λησμονώντας τα πνευματικά. Και τέλος εκείνος που μόλις είχε παντρευτεί, επειδή θεωρεί ότι στην συζυγική κοινωνία βρίσκεται το παν, αντιπροσωπεύει τους ανθρώπους που προτιμούν τις επίγειες απολαύσεις από τις επουράνιες. «Διότι ο ανθρώπινος νους που προσκολλάται στην κοσμική φιληδονία, γίνεται αδρανής στα πνευματικά και δεν εργάζεται πλέον τα του Θεού. Και για το λόγο αυτό θα είναι αμέτοχος της ουράνιας και θείας εορτής».
Η Βασιλεία όμως του Θεού δεν εξαρτάται από τη θέληση ή τη διάθεση των ανθρώπων, αλλά από την παρουσία του Θεού, που έχει τη δύναμη να μεταμορφώνει τον άνθρωπο και να τον ζωοποιεί. Καλεί λοιπόν τους πτωχούς τω πνεύματι, δηλαδή τους ταπεινούς και τους πλουτίζει με τη θεϊκή Του σοφία. Καλεί τους αναπήρους και τους κάνει υγιείς. Καλεί τους χωλούς και βαδίζουν τον ορθό δρόμο. Καλεί τους τυφλούς, ώστε να βλέπουν το φως το αληθινό. Η σοφία του Θεού υπερβαίνει τις ανθρώπινες αδυναμίες και η Εκκλησία, όπου το πνευματικό δείπνο της Βασιλείας του Θεού προσφέρεται σε όλους μας κάθε Κυριακή και κάθε γιορτή, είναι ο χώρος όπου ο άνθρωπος θεραπεύεται από κάθε πνευματική ασθένεια ή αναπηρία και μεταμορφώνεται σε τέκνο του Θεού.
Η Εκκλησία είναι η διαρκής υπενθύμιση και η διαρκής ανανέωση της πρόσκλησης που ο Χριστός απευθύνει σε όλους μας. Έχουμε το προνόμιο να ανήκουμε στους ανθρώπους που έχουν γνωρίσει την αλήθεια που ο Θεός αποκάλυψε στον κόσμο και ως εκ τούτου ανήκουμε σε αυτούς που έχουν δεχτεί την πρόσκληση να συμμετάσχουμε στο δείπνο της Βασιλείας Του. Απομένει σε μας να αποδεχτούμε τούτη την πρόσκληση, και να μη παρασυρθούμε ούτε από ανθρώπινες κοσμοθεωρίες, ούτε από βιοτικές μέριμνες, ούτε από τις προσωπικές μας επιθυμίες. Απομένει σε μας να αποδεχτούμε την πρόσκληση του Θεού και να προετοιμαστούμε κατάλληλα, ώστε να αξιωθούμε να ζήσουμε και τη μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων, που πλησιάζει, σε όλο της το πνευματικό μεγαλείο.

π. Χερουβείμ Βελέτζας

Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010

ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ - Η θεραπεία της συγκύπτουσας


ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ
(Λουκά ιγ΄, 10-17)
Η διήγηση της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής μας περιγράφει τη θεραπεία της συγκύπτουσας, μιας γυναίκας που λόγω της ασθένειάς της ήταν κυρτωμένη και ταλαιπωρούνταν επί δεκαοκτώ έτη. Όταν την είδε ο Χριστός, ένα Σάββατο που δίδασκε στη Συναγωγή, την σπλαγχνίστηκε, μας λέει ο ευαγγελιστής Λουκάς, και με ένα Του λόγο, χωρίς αυτή να το ζητήσει, τη θεράπευσε. Ωστόσο το θαύμα αυτό αντί να κάνει τους σκληρόκαρδους φαρισαίους να θαυμάσουν μαζί με όλο το λαό τα μεγαλεία του Θεού, κίνησε την αγανάκτηση του αρχισυνάγωγου, που τους κάλεσε να προσέρχονται τις άλλες μέρες για να θεραπεύονται, και να μη «καταλύουν» την αργία του Σαββάτου. «Υποκριτές», απαντά ο Ιησούς, «ο καθένας δεν λύνει το Σάββατο το βόδι του ή το γαϊδουράκι του για να πάει να το ποτίσει; Και αυτή η γυναίκα, που δεν είναι ζωντανό αλλά παιδί του Αβραάμ, δεν έπρεπε λοιπόν να λυθεί από τα δεσμά που επί δεκαοχτώ χρόνια την είχε δέσει ο διάβολος, επειδή σήμερα είναι Σάββατο;»
Μέσα από τη σημερινή διήγηση ο Κύριος στηλιτεύει την υποκρισία και την τυπολατρία όχι μόνον των φαρισαίων, αλλά και κάθε ανθρώπου, κάθε εποχής. Οι φαρισαίοι της εποχής Του είχαν μετατρέψει τις εντολές του Δεκαλόγου και του Νόμου σε ένα στείρο σύστημα υποχρεώσεων και περιορισμών, και γι’ αυτό συχνά αντιδρούσαν με αγανάκτηση όταν ο Χριστός θεράπευε τα Σάββατα, σε σημείο να λένε ότι εφόσον δεν τηρεί το Σάββατο, δεν προέρχεται από τον Θεό. Η τυπολατρία τούς έκανε να θεωρούν τους εαυτούς τους αυτάρκεις έναντι του Θεού, σαν τον πλούσιο της περασμένης Κυριακής, που θεωρούσε τον εαυτό του τέλειο, μιας που δεν είχε κλέψει και δεν είχε σκοτώσει. Αγανακτούν οι φαρισαίοι που ο Χριστός κάνει θαύματα το Σάββατο, αγανακτούν που συνομιλεί και τρώει μαζί με αμαρτωλούς, αγανακτούν όταν βλέπουν τους μαθητές Του να τρώνε χωρίς προηγουμένως να έχουν πλύνει τα χέρια τους ή να μην τηρούν επακριβώς τις νηστείες.
Ο Χριστός όμως την περασμένη Κυριακή δίδαξε την ανάγκη της εξόδου από την εγωκεντρική αυτάρκεια και σήμερα μάς δείχνει ότι πάνω από τους τύπους βρίσκεται η ουσία των πραγμάτων και η αλήθεια. Γι’ αυτό και θα πει χαρακτηριστικά ότι δεν είναι φτιαγμένος ο άνθρωπος για το Σάββατο, αλλά το Σάββατο για τον άνθρωπο, ότι δηλαδή μεγαλύτερη σημασία έχει ο άνθρωπος ως ψυχοσωματική οντότητα, παρά η επακριβής τήρηση κάποιων κανόνων, ιδίως όταν παραβλέπεται το ανθρώπινο πρόσωπο.
Το μήνυμα όμως του Ευαγγελίου, το κήρυγμα του Χριστού αλλά και ο τρόπος της ενανθρώπησής Του και του Πάθους Του δίνουν προτεραιότητα στην ελευθερία του ανθρώπινου προσώπου και στοχεύουν στην πνευματική του αποδέσμευση τόσο από τα δεσμά της αμαρτίας όσο και από τις στείρες υποχρεώσεις που φορτίζουν και καταπιέζουν τον άνθρωπο. Η τυπική και μηχανιστική τήρηση των εντολών του Θεού τελικά δεν μας προσφέρει τίποτα, αν στην καρδιά μας δεν πρυτανεύει η αγάπη προς τον πλησίον, η ευσπλαχνία και η διάθεση της προσφοράς και της αυτοθυσίας. Το μήνυμα επομένως της σημερινής περικοπής μας αγγίζει και μας αφορά όλους, μιας που συχνά, ίσως και ασυναίσθητα, προτάσσουμε τις εντολές του Θεού και βάζουμε σε δεύτερη μοίρα την αγάπη προς τον πλησίον. Άλλες φορές πάλι, είτε θεωρούμε τους εαυτούς μας εντάξει έναντι του Θεού, και άρα ο Θεός μάς οφείλει, είτε αγανακτούμε όταν κάποιοι από τους αδελφούς μας δεν τηρούν όλα όσα εμείς τηρούμε, και προσπαθούμε να τους πειθαναγκάσουμε να ακολουθήσουν το δικό μας μοτίβο πίστεως και ασκήσεως.
Διανύουμε την περίοδο της νηστείας των Χριστουγέννων και πολλοί από εμάς νηστεύουμε και προετοιμαζόμαστε για την μεγάλη εορτή που έρχεται. Αν κάποιοι ανάμεσά μας δεν τηρούν τη νηστεία, ας μη τους κατακρίνουμε. Ας θυμηθούμε ότι πάνω από τη νηστεία, πάνω από κάθε εξωτερικό τύπο, σημασία έχει να μη καταλύεται ο σύνδεσμος της αγάπης. Και το ένα είναι ωφέλιμο, και το άλλο ουσιώδες. Αλίμονο αν παραθεωρήσουμε είτε το ένα είτε το άλλο, ή αν προσπαθήσουμε να επιβάλλουμε στους ανθρώπους γύρω μας τη στάση μας και τις επιλογές μας. Αλίμονο αν γίνουμε τυπικοί τηρητές των υποχρεώσεών μας απέναντι στο Θεό, και λησμονήσουμε τη μεγαλύτερη των εντολών Του, αυτή της αγάπης προς τον πλησίον.
Χαρακτηριστική είναι άλλωστε και η διήγηση από το βίο ενός σύγχρονου γέροντα, του π. Ιακώβου Τσαλίκη, που ήταν ηγούμενος στο μοναστήρι του Οσίου Δαβίδ στην Εύβοια: όταν κάποτε είχαν ψήσει κρέας και όλοι μαζί οι μοναχοί γευμάτιζαν, χάρηκε που είδε τα πνευματικά του τέκνα να έχουν αγάπη και ομόνοια και τους είπε : «κρέας παιδιά μου να τρώτε, τις σάρκες των αδελφών σας να μην τρώτε».

π. Χερουβείμ Βελέτζας

Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2010

Προσκυνηματική Εκδρομή - 18 Δεκεμβρίου

Μονοήμερη προσκυνηματική εκδρομή θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 18 Δεκεμβρίου, στην Ιερά Μονή Προφήτου Ηλιού Παρνασίδος
Ώρα αναχώρησης 07:20 το πρωί
Πληροφορίες:
Στο γραφείο του Ιερού Ναού Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης, στον π. Ιωάννη Παναγιώτου, κάθε απόγευμα από τις 18:00 έως τις 20:00

"Λόγος και Προβολή" - Πρόγραμμα Δεκεμβρίου

«ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ»
(προβολή ταινιών και ομιλίες)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Σάββατο 4 Δεκεμβρίου
Εορτή Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
Σάββατο 11 Δεκεμβρίου
Προβολή ταινίας: «Το Περιβόλι της Παναγίας»
Σάββατο 18 Δεκεμβρίου
Ομιλία για τα Χριστούγεννα